استدلال به آيه 35  سوره مائده: وابتغوا اليه الوسيله در مشروعيت توسل

يکي ديگر از آياتي که از اين آيه مشروعيت توسل و گرفتن وسيله براي تقرب به خداوند ثابت مي گردد، آيه 35 سوره مائده است

يا أَيهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

اي كساني كه ايمان آورده ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد! و وسيله اي براي تقرب به او بجوئيد! و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد!

المائدة(35)

خداوند در اول اين آيه تصريح مي فرمايد: اي کساني که ايمان آورده ايد

اين قسمت از آيه مشخص مي کند که مراد اوليه خداوند اهل ايمان هستند و در تعريف ايمان تصريح شده است به اقرار و عمل زباني و قلبي، پس در نتيجه اهل ايمان کساني هستند که عمل صالح را قبول داشته و به آن عمل مي کنند

در قسمت دوم خداوند مي فرمايد تقوا داشته باشيد يعني اينکه اي اهل ايمان مرتکب گناه نشويد

در قسمت سوم خداوند به اين اهل ايمان که سفارش شده اند به عدم گناه مي فرمايد اکنون شما بايد براي تقرب به خدا به دنبال وسيله باشيد.

و از اين تقسيم بندي ثابت مي شود که منظور از اين وسيله در آيه عمل صالح نيست زيرا اهل ايمان و اهل تقوا اهل عمل صالح هستند و تکرار اين موضوع توسط خداوند در آيه خلاف بلاغت است پس به غير از عمل صالح چيز ديگري هم وجود دارد که بايد اهل ايمان آن را به عنوان وسيله براي تقرب به خداوند داشته باشند.

شبهه: جهاد در آيه

شايد عده اي بگويند که مراد از وسيله در آيه تاکيد بر عمل صالح است و در جواب خلاف بلاغت بگويند که اگر اينگونه باشد خداوند نبايد در انتهاي آيه بحث جهاد را مطرح کند زيرا جهاد هم زير مجموعه عمل صالح است

در پاسخ مي گوييم بحث جهاد مربوط به سياق آيات مي باشد زيرا در آيه قبل بحث جهاد با کساني هست که در مقابل خدا و پيامبر(ص) وارد ميدان جنگ شده اند

إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يقَتَّلُوا أَوْ يصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ ينْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْي فِي الدُّنْيا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ

كيفر آنها كه با خدا و پيامبرش به جنگ برمي خيزند، و اقدام به فساد در روي زمين مي كنند، (و با تهديد اسلحه، به جان و مال و ناموس مردم حمله مي برند،) فقط اين است كه اعدام شوند؛ يا به دار آويخته گردند؛ يا (چهار انگشت از) دست (راست) و پاي (چپ) آنها، بعكس يكديگر، بريده شود؛ و يا از سرزمين خود تبعيد گردند. اين رسوايي آنها در دنياست؛ و در آخرت، مجازات عظيمي دارند.

المائدة(33)

 

در انتهاي آيه خداوند بعد از بيان اين ترتيب تصريح مي کند که اکنون رستگار شده ايد يعني اکنون اين مسير کامل شده است.

خداوند در اين آيه دستور مي دهد که بندگان براي تقرب به نزد ايشان به دنبال وسيله باشند که يکي از اين وسائل عمل صالح است و خداوند در ادامه آيه يکي از مصاديق آن را معرفي مي کند که جهاد است.

وهابيون و غير مقلدين مدعي هستند که وسيله در اين آيه يعني فقط عمل صالح چون در ادامه آيه بحث جهاد را مطرح کرده است که ما در پاسخ به اين افراد ميگويم نظر شما قطعا باطل و خلاف قرآن است زيرا:

1-اگر بخواهيم بگويم وسيله فقط حصر شده است در همين آيه پس وسيله فقط جهاد است و لاغير، زيرا در آيه نگفته است عمل صالح بلکه فقط اشاره شده است به جهاد

2- اين ادعاي سلفيون با آيات ديگر تعارض دارد زيرا خداوند در آيه 64 سوره نساء دستور داده شده که ما به پيامبر(ص) متوسل بشويم تا به عنايت دعاي ايشان خداوند گناهان ما را ببخشد.

 

مفتي  محمد شفيع عثماني و استدلال به آيه 64 سوره نساء براي توسل

يکي از علماي بزرگ اهل تسنن در عصر حاضر مفتي محمد شفيع از بزرگان مکتب ديوبند و يکي از بزرگان احناف مي باشد وي رئيس دارالافتاء ديوبند و مفتي اعظم اهلسنت پاکستان بوده است.

از وي هم تاليفات مهمي باقي مانده است که از مهم ترين آنان تفسير معارف القرآن مي باشد که محمد يوسف حسين پور اين کتاب را ترجمه نموده اند، در اهميت و جايگاه اين کتاب همين مقدار بس که خود مفتي محمد شفيع تصريح مي کند اين تفسير در واقع تفسير حکيم الامت مولوي اشرف علي تهانوي از بزرگان ديوبند است که بهترين کتب تفسيري بوده و  من هر آنچه که در کتاب ذکر کرده ام مطالب صحيح و عقيده سلف اهل سنت است

جائگاه کتاب معارف القران:

((از دير باز آرزو داشتم که بتوانم مطالب تفسير بيان القران حکيم الامت، مجدالملت حضرت مولانا اشرف علي تهانوي را که در نوع خود بي نظير و چکيده بهترين تفاسير عموم مردم از درک و فهم آن قاصر بودند، به زبان ساده و محاورهاي زمان برگردانم. انجام اين کار نيازمند کوشش و فرصت بسيار بود. و حقير قبلي از ورود به پاکستان کار برگردانيدن بخشي از آنرا آغاز نموده بودم که بعداً به دلايلي معوق ماند. اما سرانجام اين آرزوي ديرينه ام جامه عملي پوشيد و موفق به نوشتن تفسير معارف القرآن با اقتباس کامل از تفسير بيان القرآن حضرت تهانوي گشتم... حضرت مولانا محمد يعقوب که در صدر مدرسين دارالعلوم ديوبند قرار داشت در اين مورد مي فرمايد: بدون شک در اين ترجمه حقايق و  معاني گوناگون به ذهن آن حضرت الهام گرديده...

تنها نکات مورد قبول همه مفسرين را اخذ و به آنها استناد کرده ام...

تمام آن مطالب را از نظريات اسلافا امت گرفته ام))

تفسير معارف القرآن حضرت مولانا مفتي محمد شفيع ترجمه مولانا محمد يوسف حسين پور جلد1 صفحه 71

 

 

استدلال مفتي محمد شفيع عثماني براي توسل از آيه 35 سوره مائده

وي در ذيل اين آيه چنين مي نويسد:

((يا ايها الذين امنوا وابتغوا اليه الوسيله

وقتي که از تشريح لغوي لفظ «وسيله» و تفسير صحابه رضي الله عنهما و تابعين چنين معلوم شد که هر چيزي که وسيله قرب و رضاي خدا باشد آن وسيله اي است براي نزديک شدن انسان به خدا، همان طوري که ايمان و عمل صالح در اين داخل اند هم چنين محبت خدا و محبت انبيا و صالحين هم داخل اند؛ زيرا که آنها هم از اسباب رضاي الهي مي باشند. چنانکه حضرت عمرفاروق در زمان قحط سالي، حضرت عباس را وسيله قرار داده، از خدا دعاي استسقاء خواند و خداوند قبول فرمود. و طبق يک روايت خود آن حضرت چنين دعا خواندن را تلقين فرمود: «اللهم اني اسالک و اتوجه اليک بنبيک محمد نبي الرحمه»))

تفسير معارف القرآن مفتي محمد شفيع ترجمه  محمد يوسف حسين پور جلد4 صفحه 386

 

نکته مهم سخن مفتي عثماني فهم صحابه از اين آيه قرآن است که ثابت مي کند عقيده وهابيت و سلفيت متفاوت است با عقيده صحابه و از جمله خليفه دوم عمربن خطاب

 

خادم کوچک اهلبيت

علي شريفي