استدلال به آيه 64 سوره نساء در مشروعيت توسل

يکي از آيات قرآن که از اين آيه علماي اهل سنت در مشروعيت توسل به آن استدلال کرده اند، آيه64 سوره نساء مي باشد.

 

ومَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا

ما هيچ پيامبري را نفرستاديم مگر براي اين كه به فرمان خدا، از وي اطاعت شود. و اگر اين مخالفان، هنگامي كه به خود ستم مي كردند (و فرمانهاي خدا را زير پا مي گذاردند)، به نزد تو مي آمدند؛ و از خدا طلب آمرزش مي كردند؛ و پيامبر هم براي آنها استغفار مي كرد؛ خدا را توبه پذير و مهربان مي يافتند.

النساء(64)

خداوند در آيه صراحتا تصريح مي فرمايد که گنهکاران و معصيت کاران براي اينکه خداوند را توبه پذير و مهربان بيابند بايد پيامبر صلي الله عليه و سلم را وسيله قرار بدهند و به ايشان متوسل بشوند و اگر پيامبر صلي الله عليه و سلم اين وساطت را قبول کند و ايشان براي آنان از خدا طلب مغفرت کند آنگاه خداوند توبه منافقين و معصيت کاران را خواهد پذيرفت.

در اين آيه چند مطلب واضح مي شود

1-معرفي پيامبر صلي الله عليه و سلم به عنوان وسيله براي تقرب به الله متعال توسط خود خداوند

2- دستور به توسل از جانب الله متعال

3-رضايت و طلب استغفار پيامبر صلي الله عليه و سلم شرط پذيرش توبه از جانب الله متعال

پس از اين آيه وسيله بودن پيامبر صلي الله عليه و سلم و توسل به ايشان ثابت است و

 هيچ کسي نمي تواند اين مسئله را انکار کند و از همين باب علماي احناف هم به اين آيه در مشروعيت توسل استدلال کرده اند که ما به چند نمونه از اين اشاره خواهيم کرد.

شيخ الحديث کاندهلوي

مولوي محمد زکريا کاندهلوي، عالم مشهور حنفي معاصر و نويسنده کتاب مشهور فضائل اعمال و از بزرگترين علماء اهلسنت است.

محمد زکريا در سال ۱۳۱۵ هجري قمري شب ۱۱ رمضان در کاندهله به دنیا آمده است. وی در سال ۱۳۳۵ هجري قمري در حوزه علميه مظاهر العلوم سهارنپور به عنوان مدرس انتخاب گرديد.

وی در سال ۱۴۰۲ هجري قمري از دنيا رفته است.

نظر محمد عمر سربازي در مورد محمد زکريا کاندهلوي:

مولوی محمد عمر سربازي در مورد وی چنين گفته است:

((تمام علما به علم و فضل و تقواي شخصيت حضرت شيخ الحديث معترف بودند وايشان مرجع علماي بزرگ بودند شيخ الحديث فردي از قافله دعوت و عزيمت بود و در تحصيل علم و تبليغ دين مشقت زيادي را متحمل شدند. ايشان در تمام علوم بهره داشتند بخصوص در علم حديث ايشان در جلسات علمي و ديني به شيخ الحديث نام برده ميشوند اين لقب جرو نام ايشان قرار گرفته است و بحث ايشان مستحق اين لقب هستند))

مجالس قطب الارشاد مولانا محقق محمد عمر سربازي جلد2 صفحه220

مولوی کاندهلوي و استدلال به آيه 64 سوره نساء براي توسل

او در چندين  کتاب خويش تصريح ميکند که جمهور اهلسنت اعتقاد به توسل دارند و يکي از دلائل اين مشروعيت را هم آيه64سوره نساء ذکر ميکند و اعلام ميدارد که اين آيه همان حکم زمان حيات رسول خدا را دارد.

يکي از اين کتب وی که در آن به اين آيه استدلال فرموده اند کتاب مجموعه فضائل حج است.

نکته قابل اهميت، تقريظ  و تاييد مولوی عبدالحميد به اين کتاب مي باشد

چنانچه وی  بر تقريظ اين کتاب تاکيد کرده است که هر کسي که قصد سفر براي حج را دارد اين کتاب را همراه داشته و از مطالب آن براي سفر حج استفاده کند.

تقريظ مولوی عبدالحميد

((کتاب فضايل حج تاليف شيخ الحديث حضرت مولانا ذکريا رحمه الله عليه کتاب بسيار مفيد و جالبي مي باشد...توصيه مي شود به حجاج عزيز که از اين کتاب کمال استفاده را نموده و در اين سفر رباني کتاب مزبور را همراه داشته باشند))

مجموعه فضايل حج مولانا شيخ الحديث محمد زکريا مترجم عبدالرحمن محبي صفحه3

 

اکنون که دریافتیم نظر و عقيده مولوی عبدالحميد همان نظر شيخ الحديث محمد زکريا کاندهلوي مي باشد به کتب و مطالب محمد زکريا رجوع ميکنيم.

وی در همين کتاب فضائل حج چنين نوشته است:

((بعد از عرض سلام به پيشگاه خداوند دعا کند و از رسول خدا شفاعت جويد.بعضي از علماء توسل را منع کرده اند اما بدانيد که جمهورعلماء قائل به جواز آن هستند در کتاب معروف و معتمد حنابله(المغني) الفاظ سلام به اين صورت نقل شده است  اللهم انک قلت و قولک الحق وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا، قد اتيتک مستغفراّ من ذنوبي مستشفعاّ بک الي ربي فاسئلک يا رب ان توجب لي المغفرة کما اوجيتها لمن آتاه في حياته، اي الله تو فرموده اي و فرموده ات حق است کاش وقتي که بر خود ظلم مي کردند مي آمدند پيش تو و از خداي تعالي مغفرت خواسته تو نيز بر ايشان تقاضاي مغفرت مي کردي،حتما خداي تعالي را بخشنده و مهربان مي يافتند حال پيش تو آمده ام يا رسول الله از گناهانم مغفرت ميخواهم

از سيدنا علي نقل شده است که چون از دفن رسول خدا فارغ شديم شخصي از کوه و صحرا آمد و کنار قبر مبارک رسيد خود را روي قبر شريف انداخت و گفت يا رسول الله آنچه از جانب خداوند بر سر تو نازل شده بود آنرا به ما ابلاغ فرمودي و آن را محفوظ داشتي ما نيز آنرا حفظ کرديم ولو انهم اذ ظلموا...بدوي گفت يا رسول الله من بر خودم ظلم کردم و اينک خدمت شما آمده از خدايم طلب مغفرت ميکنم و از شما ميخواهم شفاعت فرمايي بلافاصله از داخل قبر شريف صدا آمد بي شک تو بخشوده شدي))

مجموعه فضايل حج مولانا شيخ الحديث محمد زکريا مترجم عبدالرحمن محبي صفحه150

 

شيخ الحديث محمد زکريا کاندهلوي در کتاب ديگر خودش به نام فضائل درود که عبدالرحمن سربازي امام جمعه اهل تسنن چابهار اين کتاب را ترجمه کرده است در بحث زيارت رسول الله صلي الله عليه و سلم از همين آيه استفاده کرده و چنين مي فرمايند:

 ((يا الله در کلام پاک خود به نبي اينگونه فرمودي وقتي آنها که بر نفس خود ظلم کرده اند به خدمت شما حاضر شوند و از خداوند متعال طلب عفو نمايند و رسول الله نيز براي آنها از خداي تعالي طلب عفو فرمايد همانا خداوند متعال را توبه پذير و مهربان مييافتند و من نزد نبي تو حاضر شده ام در حالي که استغفار کننده ام از تو درخواست ميکنم که براي من مغفرت را همان گونه واجب گردان که آن را براي کسي که در حيات رسول در خدمت وي حاضر مي شد واجب کرده اي يا الله من به سوي تو متوجه ميشوم به وسيله نبي تو))

فضايل درود مولف شيخ الحديث حضرت مولانا محمد زکريا کاندهلوي مترجم شيخ الحديث حضرت مولانا عبدالرحمن ملازئي صفحه41

 

نتيجه سخن شيخ الحديث محمد زکريا کاندهلوي بر اين است که عقيده جمهور اهلسنت بر جواز توسل مي باشد که از جمله اين دلايل آيه 64 سوره نساء مي باشد.

خادم کوچک اهلبیت

علی شریفی