توسل در قرآن از منظر مولوی محمد طاهر مسعود با استناد به آیه 64 سوره نساء

استدلال به آيه 64 سوره نساء در مشروعيت توسل

يکي از آيات قرآن که از اين آيه علماي اهل سنت در مشروعيت توسل به آن استدلال کرده اند، آيه64 سوره نساء مي باشد.

 

ومَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا

ما هيچ پيامبري را نفرستاديم مگر براي اين كه به فرمان خدا، از وي اطاعت شود. و اگر اين مخالفان، هنگامي كه به خود ستم مي كردند (و فرمانهاي خدا را زير پا مي گذاردند)، به نزد تو مي آمدند؛ و از خدا طلب آمرزش مي كردند؛ و پيامبر هم براي آنها استغفار مي كرد؛ خدا را توبه پذير و مهربان مي يافتند.

النساء(64)

خداوند در آيه صراحتا تصريح مي فرمايد که گنهکاران و معصيت کاران براي اينکه خداوند را توبه پذير و مهربان بيابند بايد پيامبر صلي الله عليه و سلم را وسيله قرار بدهند و به ايشان متوسل بشوند و اگر پيامبر صلي الله عليه و سلم اين وساطت را قبول کند و ايشان براي آنان از خدا طلب مغفرت کند آنگاه خداوند توبه منافقين و معصيت کاران را خواهد پذيرفت.

در اين آيه چند مطلب واضح مي شود

1-معرفي پيامبر صلي الله عليه و سلم به عنوان وسيله براي تقرب به الله متعال توسط خود خداوند

2- دستور به توسل از جانب الله متعال

3-رضايت و طلب استغفار پيامبر صلي الله عليه و سلم شرط پذيرش توبه از جانب الله متعال

پس از اين آيه وسيله بودن پيامبر صلي الله عليه و سلم و توسل به ايشان ثابت است و

 هيچ کسي نمي تواند اين مسئله را انکار کند و از همين باب علماي احناف هم به اين آيه در مشروعيت توسل استدلال کرده اند که ما به چند نمونه از اين اشاره خواهيم کرد.

مفتي محمد طاهر مسعود و استدلال به آيه64 سوره نساء در مشروعيت توسل

يکي ديگر از کتب نوشته شده در مباحث اعتقادي اهل سنت، کتاب عقائد اهل سنت و جماعت است که مفتي محمد طاهر مسعود مفتي جامعه مفتاح العلوم سرگودا و همچنين عضو هيئت اجرايي شوراي مدارس عربيه  پاکستان تاليف کرده اند و اين کتاب توسط مولوي گرگيج ترجمه شده است.

در اعتبار اين کتاب همين بس که بزرگان ديوبند و کبار علماي اهلسنت  به اين کتاب تقريظ زده و مطالب آن را به عنوان اعتقاد اهل سنت تاييد کرده اند که در مقدمه اين کتاب به 16 تقريظ از بزرگان اهلسنت و ديوبند اشاره شده و تقريظ و تاييد و تمجيد آن علماي کرام را ذکر کرده است ما از باب نمونه چند تقريظ را ذکر ميکنيم.

((تقريظ حضرت مولانا سيد محمد ارشد مدني مدظله، معاون آموزشي دارالعلوم ديوبند-هندوستان

بنده بعضي از موارد کتاب عقائد اهلسنت و جماعت را مطالعه کردم اسم با مسمي ديدم. اين فقير دعا ميکنم که خداوند اين کتاب را براي خواص و عوام مفيد گرداند و به قبوليت خويش بنوازد

ارشد مدني منزل ديوبند14 ربيع الاول1427 ه ق

تقريظ فقيه و محدث ارجمند مولوی محمد تقي عثماني (نائب رئيس جامعه دارالعلوم کراچي )

از آن خوشحال شدم، که به فضل خداوند، مصنف محترم، با تلاش و استيعاب عقايد اهل سنت و جماعت را با استناد به کتب مستند، جمع آوري کرده است. امروز نظريات گوناگون بين مردم تبليغ مي شود، جمع آوري پاسخ تمام اين مسايل يک نياز مبرم بود که اين کتاب آن را تا حدي زيادي بر طرف ساخته است. بطور خاص اين کتاب براي طلاب مدارس ديني ان شاء الله تعالي نافع خواهد بود و با در نظر گرفتن اين امور، مطالعه يا تدريس اين کتاب، ان شاء الله سودمند خواهد بود.

 محمّد تقي عثماني عفي عنه ۱۴۲۹هـ. ق دارالعلوم کراچي

 

تقريظ مولوی محمّد مكى حجازى مدرس مسجد الحرام مكة المكرمة

الحمد لله وحده والصلوة والسلام على من لا نبى بعده امروز مورخه ۲۰ / ۱۲ / ۱۴۲۹ هق در مسجد الحرام مهبط وحي و مشرق وري کتاب «عقايد اهل سنت و جماعت» تاليف شيخ محمّد طاهر مسعود شيخ الحديت و مفتي جامعه مفتاح العلوم سرگودا ...الحمد لله تحقيق آن جناب در کنار زيبايي بيان و سلاست زبان باعث خوشحالي قلبي من شد

...مؤلف محترم در بخش توحيد، توحيدالوهيت، توحيد ربوبيت، و توحيد في الاسماء و الصغات، بحث مدللي و... براي جويندگان حق ، صراط مستقيم را واضح نموده اند

 

تقريظ خليفه ارشد (مولوی محمد عمر سربازي)، شيخ الحديث مولوی عبيدالله

کاري که عزيز ما جناب مولوي ابراهيم گرگيج (حفظه الله) با ترجمه ي کتابي در همين باب به زبان فارسي انجام داده، بسيار به جا بوده و در واقع ضرورت تأليف يا ترجمه ي چنين اثري به زبان فارسي شديداً وجود داشت. دعا مي کنم خداوند متعال اين خدمت بزرگ ايشان را شرف قبول عنايت فرموده و براي همه ي اقشار مسلمان مفيد قرار دهد.

الداعي الي الله بنده (حضرت مولانا) عبيدالله

۶ جمادي الثاني ۱۴۳۲ هق))

عقائد اهلسنت و جماعت شيخ الحديث محمد طاهر مسعود صفحه 8

 

اکنون که با اعتبار کتاب و تاييد آن توسط بزرگان احناف و ديوبند آشنا شديد قصد داريم استدلال مولوی محمد طاهر مسعود به آيه 64 سوره نساء را بيان کنيم، وی در مورد زيارت رسول الله صلي الله عليه و سلم و توسل به ايشان به مانند ديگر بزرگان احناف به همين آيه استدلال نموده و چنين مي نویسد:

((9- بعد از حضور در کنار روضه مطهر آن حضرت ، خواندن دعاي وسيله آن حضرت و درخواست شفاعت کردن و اين طور گفتن «اي رسول خدا براي بخشوده شدن من سفارش فرماييد» نه فقط جايز بلکه مستحب است.

وَلَو أنهم إذ ظَلَمُوا أنفسهم جاؤوك فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوَجَدُوا الله توّابا رحيما» (النساء/21)، عن مالك الدار على قال اصحاب الناس قحط فى زمان عمر بن الخطاب مكة فجاء رجال الي قبر النبي صلي الله عليه و سلم  فقال يا رسول الله استسق الله تعالي لامتک فانهم قد هلکوا فاتاه رسول الله صلي الله عليه و سلم في المنام فقال انت عمر رضي الله عنه فاقراه السلام واخبره انهم مسقون وقل له عليک الکيس الکيس فاتي الرجل عمر رضي الله عنه ، فاخيره فيکي...

توسل

۱- توسل؛ يعني شخصي را وسيله و سبب قراردادن.

۲- توسل به انبياي کرام ، صالحان، اوليا، صديقين، شهدا و اتقيا جايز است؛ يعني به وسيله آنها از الله دعا خواستن جايز است. "

۳- همانطور که توسل در حيات اولياء الله جايز است، بعد از وفاتشان هم جايز است.))

عقائد اهلسنت و جماعت شيخ الحديث محمد طاهر مسعود صفحه 198

 

مولوی گرگیج مترجم کتاب در ذیل مطالب مفتي محمد طاهر مسعود و در پاورقی ادله دیگری از علمای اهلسنت به مانند سبکی شافعی، ابن حجر و علمای دیوبند بر جواز توسل ذکر کرده و تصریح میکند که عقیده توسل به پیامبر(ص) عقیده سلف اهل تسنن بوده و به جز ابن تیمیه بدعت گذار شخص دیگری این عقیده را انکار نکرد

اين هم مستندي ديگر در مورد عقيده علماي احناف و استدلال آنان به آيات قرآن در بحث مشروعيت توسل در قرآن کريم.

خادم کوچک اهلبیت

علی شریفی