استدلال به آيه 64 سوره نساء در مشروعيت توسل

يکي از آيات قرآن که از اين آيه علماي اهل سنت در مشروعيت توسل به آن استدلال کرده اند، آيه64 سوره نساء مي باشد.

 

ومَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا

ما هيچ پيامبري را نفرستاديم مگر براي اين كه به فرمان خدا، از وي اطاعت شود. و اگر اين مخالفان، هنگامي كه به خود ستم مي كردند (و فرمانهاي خدا را زير پا مي گذاردند)، به نزد تو مي آمدند؛ و از خدا طلب آمرزش مي كردند؛ و پيامبر هم براي آنها استغفار مي كرد؛ خدا را توبه پذير و مهربان مي يافتند.

النساء(64)

خداوند در آيه صراحتا تصريح مي فرمايد که گنهکاران و معصيت کاران براي اينکه خداوند را توبه پذير و مهربان بيابند بايد پيامبر صلي الله عليه و سلم را وسيله قرار بدهند و به ايشان متوسل بشوند و اگر پيامبر صلي الله عليه و سلم اين وساطت را قبول کند و ايشان براي آنان از خدا طلب مغفرت کند آنگاه خداوند توبه منافقين و معصيت کاران را خواهد پذيرفت.

در اين آيه چند مطلب واضح مي شود

1-معرفي پيامبر صلي الله عليه و سلم به عنوان وسيله براي تقرب به الله متعال توسط خود خداوند

2- دستور به توسل از جانب الله متعال

3-رضايت و طلب استغفار پيامبر صلي الله عليه و سلم شرط پذيرش توبه از جانب الله متعال

پس از اين آيه وسيله بودن پيامبر صلي الله عليه و سلم و توسل به ايشان ثابت است و

 هيچ کسي نمي تواند اين مسئله را انکار کند و از همين باب علماي احناف هم به اين آيه در مشروعيت توسل استدلال کرده اند که ما به چند نمونه از اين اشاره خواهيم کرد.

مفتي  محمد شفيع عثماني و استدلال به آيه 64 سوره نساء براي توسل

یکی از علمای بزرگ اهل تسنن در عصر حاضر مفتي محمد شفيع از بزرگان مکتب ديوبند و يکي از بزرگان احناف مي باشد وی رئيس دارالافتاء ديوبند ومفتي اعظم اهلسنت پاکستان بوده است.

از وی هم تاليفات مهمی باقي مانده است که از مهم ترين آنان تفسير معارف القرآن مي باشد که محمد يوسف حسين پور اين کتاب را ترجمه نموده اند، در اهميت و جايگاه اين کتاب همين مقدار بس که خود مفتي محمد شفيع تصريح می کند اين تفسير در واقع تفسير حکيم الامت مولوی اشرف علي تهانوي از بزرگان ديوبند است که بهترين کتب تفسيري بوده و  من هر آنچه که در کتاب ذکر کرده ام مطالب صحيح و عقيده سلف اهل سنت است

جائگاه کتاب معارف القران:

((از دير باز آرزو داشتم که بتوانم مطالب تفسير بيان القران حکيم الامت، مجدالملت حضرت مولانا اشرف علي تهانوي را که در نوع خود بي نظير و چکيده بهترين تفاسير عموم مردم از درک و فهم آن قاصر بودند، به زبان ساده و محاورهاي زمان برگردانم. انجام اين کار نيازمند کوشش و فرصت بسيار بود. و حقير قبلي از ورود به پاکستان کار برگردانيدن بخشي از آنرا آغاز نموده بودم که بعداً به دلايلي معوق ماند. اما سرانجام اين آرزوي ديرينه ام جامه عملي پوشيد و موفق به نوشتن تفسير معارف القرآن با اقتباس کامل از تفسير بيان القرآن حضرت تهانوي گشتم... حضرت مولانا محمد يعقوب که در صدر مدرسين دارالعلوم ديوبند قرار داشت در اين مورد مي فرمايد: بدون شک در اين ترجمه حقايق و  معاني گوناگون به ذهن آن حضرت الهام گرديده...

تنها نکات مورد قبول همه مفسرين را اخذ و به آنها استناد کرده ام...

تمام آن مطالب را از نظريات اسلافا امت گرفته ام))

تفسير معارف القرآن حضرت مولانا مفتي محمد شفيع ترجمه مولانا محمد يوسف حسين پور جلد1 صفحه 71

 

اکنون که با مقام و جايگاه کتاب آشنا شديم قصد داريم به سخن محمد شفيع و استدلال او اشاره کنيم.

يکي از آياتي که مفتي مفتي محمد شفيع عثماني به آن استدلال کرده است براي توسل بعد از وفات پيامبر آيه 64 سوره نساء است .

وی در کتاب تفسيري خويش در ذيل آيه 64 سوره نساء و استدلال از اين آيه براي توسل به رسول الله نکات جالبی بيان کرده و چنين نوشته است:

((وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا...

اگر چه اين آيه در خصوص واقعه منافقين نازل شده است اما الفاظ آن يک ضابطه عمومي پديد مي آيد که هر کسي در خدمت رسول خدا حاضر باشد و آن حضرت در حق او دعاي مغفرت نمايد حتما او آمرزيده خواهد شد و حضور در خدمت آن حضرت همانطور که در زمان حيات بود هم چنين امروز حضور بر روضه اقدس هم در همين حکم هست.

حضرت علي فرمود وقتي ما رسول الله را دفن کرده فارغ شديم بعد از سه روز يک روستايي آمد و بر مقبره گرامي آن حضرت افتاد و زار زار گريست لذا حضرت علي آيه فوق را به وي معرفي کرد و گفت که الله تعالي در اين آيه و عده فرموده که اگر گنهکاري در خدمت رسول خدا حاضر باشد و رسول براي او دعاي مغفرت کند گناهان او آمرزيده مي شوند. بنابر اين او گفت من در خدمت شما حاضر شده ام که شما در حق من دعاي مغفرت بفرماييد. کساني که در آن وقت حاضر بودند بيان مي فرمايند که در جواب از روضه اقدس اين صدا بر امد که وقد غفر لک، يعني، مغفرت شدي))

تفسير معارف القرآن حضرت مولانا مفتي محمد شفيع ترجمه مولانا محمد يوسف حسين پور جلد4 صفحه 44

 

آنچه که از مطلب مفتي محمد شفيع عثماني ثابت می شود و ایشان به آن تصریح می کند ذکر این عقیده است که از اين آيه توسل  و وسيله قرار دادن پيامبر صلي الله عليه و سلم ثابت مي شود و اين فقط مربوط به دوران حيات ايشان نيست بلکه به زمان بعد از رحلت ايشان هم مربوط مي شود.

خادم کوچک اهل بیت

علی شریفی