جائگاه دارالعلوم ديوبند
دارالعلوم ديوبند، مدرسه‌اي است كه در ميان تمامي مدارس ديني، از اهميت زيادي برخوردار است. و اعتبار زيادي نزد اهل سنت دارد.
از بزرگان اين دارالعلوم ميتوان به افرادي همچون شيخ الهند محمود الحسن ديوبندي، مفتي كفايت الله دهلوي، شيخ العرب و العجم حسين احمد مدني، و حكيم الامت اشرف‌علي تهانوي و شاه عبدالقادر رائپوري، و مولوي الياس كاندهلوي، انورشاه كشميري، احمد علي لاهوري، سيد سليمان ندوي. اشاره داشت که در علوم و فنون مختلفي من جمله تفسير و عرفان و خطابه، جزو بزرگان مکتب اهل سنت مي باشند.
در مورد جائگاه اين مدرسه هم ميتوان گفت که تمام بزرگان احناف و علماء اهل سنت در ايران، بزرگ شده فرهنگ ديوبند مي باشند.
جائگاه ديوبند و علماي آن از نظر مولوي عبدالحميد:
مولوي عبدالحميد در تقريظ به کتاب انديشه و شيوه عملي علماي ديوبند در مورد جائگاه مکتب ديوبند چنين مي نويسد:
((بزرگان ديوبند در مبارزه با ظلم واستعمار، رهبان ليل و فرسان نهار بودند. منهج علماي ديوبند بر اعتدال و ميانه‌روي و دوري از افراط و تفريط قرار دارد. آنان در تزکيه و تصوف، تقليد و اجتهاد و مواضع سياسي، معتدلانه رفتار کرده‌اند؛ چهره تصوف را از خرافات و بدعت‌ها پاک کردند، براي ائمة مجتهدين حرمت خاصي قايل هستند، گرچه در مجموع از امام ابوحنيفه رحمه‌الله تقليد مي‌کنند، اما در بسياري از مسائل فقهي صاحب‌نظرند و قول هر مصنف و محقق را چشم‌بسته و بدون دليل نمي‌پذيرند. همچنين در جامعه، از مسائل اجتماعي و سياسي کناره‌گيري نمي‌کنند و در عين حال مواظب هستند دين را سياسي نكنند؛ به عبارت ديگر آنان سياست را از دين جدا نمي‌دانند، اما معتقدند که سياست بايد ديني شود نه اينکه دين سياسي گردد
روش معتدلانه علماي ديوبند به طور روشن براي دوستداران اسلام در اين شرائط تبيين شود تا جويندگان حق و واقعيت با تاسي به آنان راه حق را ادامه دهند...گفتني است هدف از نشر اين اثر آشنايي با طرز تفکر روش و مسير فکري مجدد بزرگ حضرت مولانا عبدالعزيز و تمامي علماي ديوبند است در واقع تفکر علمي و عملي زاهدان نيز همين است به تعبير ديگر ميتوان گفت اين اثر معرف تفکر و انديشه ديني فرزندان دار العلوم زاهدان است کوتاه سخن اينکه انديشه ديني علماي ديوبند در مسائل اجتهادي عمل کردن به فقه حنفي است))
انديشه ديني و شيوه عملي علماي ديوبند مولوي قاري محمد طيب ترجمه مولوي نجم الدين محمد درکاني صفحه 10
آنچه که در کلام عبدالحميد مهم مي باشد اين است که وي تصريح مي کند تفکر علمي و عملي و انديشه ديني آنها، همان روش و مسلک ديوبند مي باشد که بر اساس فقه حنفي پايه گذاري شده است.
مولوي عبدالرحمن چابهاري:ديوبند الازهر آسيا است
يکي ديگر از بزرگان و علماء اهل سنت که در معرفي ديوبند قلم زده است مولوي عبدالرحمن چابهاري مي باشد که در مورد دارالعلوم ديوبند چنين مي نويسد:
((شيوه ديني و ملي اين موسسه مذهبي به تدريج آوازه اي يافت و در رديف بزرگترين مدارس مذهبي عربي آسيا جاي گرفت و دانشجويان از همه کشور هاي اسلامي بدانجا سفر کردندو حتي کساني آن را ازهر آسيا نام نهادند))
اعتدال در مسلک ديوبند مولوي عبدالرحمن چابهاري صفحه34
طبق سخن وي، دردنياي اسلام دو دانشگاه معتبر اسلامي وجود دارد که اين دو دانشگاه افتخار اهل سنت مي باشد و اين دو دانشگاه، الازهر مصر و ديوبند هند مي باشد.
مولوي عبيدالله صاحب جانشين مولوي محمد عمر سربازي:کوچکترين خدشه اي به ديوبند وارد نيست
يکي ديگر از بزرگان اهل سنت مولوي عبيدالله صاحب جانشين مولوي محمد عمر سربازي مي باشد که در بحث جايگاه دارالعلوم چنين گفته است:
((علماي ديوبند همه مسلک در سلک فقهي امام اعظم حضرت ابوحنيفه نعمان بن ثابت بودند و در اين سلک چنان مسلم بودند که کسي نتوانسته کوچک ترين خدشه اي در اين خصوصيت بر شخصيت آنان ثابت کند مدارس علماي ديوبند و تاليفات و شاگردان ايشان همه نماينگر همين وجهه آنان هستند حال اگر کسي بيايد و براي يک سري افعال و عقايد خويش که نه در قرآن کريم و نه در سنت مطهره و نه در متون فقه و فتاواي معتبر اثري از آن ها نيست اين بزرگان دين را وهابي به معناي که در مورد نظر خودش است بگويد،حسابش جداست و دنيا مي داند که بزرگ ترين و کار آمدترين دفاع ها را از سنت رسول الله صلي الله عليه و سلم صلي الله عليه و سلم و فقه حنفي را در برابر غيرمقلدين و وهابيون همين ديوبندي ها کرده اند))
مسائل مهم اعتقادي و فقهي از ديدگاه اهل سنت آخوند حافظ يلمه صفحه8
پس با توجه به اين نکات مطرح شده خواننده گرامي بايد بداند که اگر ما در اين بخش، مطلبي از علماي ديوبند بيان کرديم به اين معنا مي باشد که اين عقيده احناف ايران مي باشد زيرا عقيده آنان همان عقيده علماي مکتب ديوبند است.
مفتي اعظم مولوي شيخ عزيز الرحمن عثماني ديوبندي
مفتي عزيز الرحمن عثماني ديوبندي
درسال1275ه.ق/1858م به دنيا آمد. وي فرزند مولوي فضل الرحمن عثماني، وبرادر بزرگ مولوي شبير أحمد عثماني و مولوي حبيب الرحمن عثماني(رئيس اسبق جامعة ديوبند) ميباشد.
وي از بزرگان ديوبند مي باشد که بعد از تحصيل در نزد بزرگان ديوبند به درجات بزرگ علمي دست پيدا کرد تا جاي که در سال 1310 ه به تجويز مولوي رشيد احمد صاحب گنگوهي سرپرست دوم دارالعلوم ديوبند براي دار الافتاء منصوب شد و در نصب فتوا حدود چهل سال به اين کرسي تکيه زد.
وي تنها مفتي نبوده و از جمله خلفاء مولوي شاه رفيع الدين صاحب و در سلسله نقشبنديه جزء مشايخ به شمار مي رفته است.
وي سرانجام در سال 1347ه.ق، از دنيا رفت و در آرامگاه علماي ديوبندي در قبرستان قاسميه دفن گشت.
آنچه که همگان مي دانند کتب فتوا بالاترين کتاب اعتقادي اهل سنت مي باشد، زيرا مفتي بعد از گذراندن تمام مراحل علوم قرآني،حديثي و رجالي از آيات و روايت و... احکام شرعي و اعتقادي صحيح (نزد خودشان) را استخراج کرده و به عنوان عقيده و عمل مردم به آن فتوا ميدهد.
در بحث فيض قبور هم در کتاب فتاواي دارالعلوم و در ذيل سوال سائل چنين فتوا صادر شده است:
((قصدا به قبر کدام ولي رفتن چطور است: سوال868 قصداً اراده رفتن به قبر کدام شخصيت بزرگ ولي يا پير چه حکم دارد؟
جواب: بدون تعيين روز اگر گاهي برود مضايقه اي نيست رفتن بر سر قبرو اوليا از برکت خالي نمي باشد...
همچنين در فتواي ديگر چنين بيان مي کند:
فيوض اولياء الله بعد از مرگ باقي مي باشد: سوال: ۹۰۷ تصرفات وفيوض وبرکات وانوار اولياء الله پس از وفات نيز باقي مي باشد يا بعد از مرگ ظاهري ختم مي گردند؟
جواب: فيوض وبرکات ايشان بعد از مرگ نيز باقي مي باشد مثلا اينکه از زيارت و نزديکي به ايشان به زائرين برکات حاصل مي گردد و بر او نيز درود ورحمت الهي مي باشد زيرا چون اولياء الله مورد رحمت الهي مي باشند شخصي که به زيارت ايشان مي رود نيز حسب مراتب از آن بر کات مستفيض مي گردد))
فتاواي دارالعلوم ديوبند مولوي الشيخ عزيز الرحمن عثماني ديوبندي جلد 5 صفحه410
خادم کوچک اهلبيت
علي شريفي
