جائگاه دارالعلوم ديوبند
دارالعلوم ديوبند، مدرسه‌اي است كه در ميان تمامي مدارس ديني، از اهمیت زیادی برخوردار است. و اعتبار زیادی نزد اهل سنت دارد.
از بزرگان این دارالعلوم میتوان به افرادی همچون شيخ الهند محمود الحسن ديوبندي، مفتي كفايت الله دهلوي، شيخ العرب و العجم حسين احمد مدني، و حكيم الامت اشرفعلي تهانوي و شاه عبدالقادر رائپوري، و مولوی الياس كاندهلوي، انورشاه كشميري، احمد علي لاهوري، سيد سليمان ندوي. اشاره داشت که در علوم و فنون مختلفی من جمله تفسیر و عرفان و خطابه، جزو بزرگان مکتب اهل سنت می باشند.
در مورد جائگاه اين مدرسه هم میتوان گفت که تمام بزرگان احناف و علماء اهل سنت در ايران، بزرگ شده فرهنگ ديوبند مي باشند.
جائگاه ديوبند و علماي آن از نظر مولوی عبدالحميد:
مولوی عبدالحميد در تقريظ به کتاب انديشه و شيوه عملي علماي ديوبند در مورد جائگاه مکتب ديوبند چنين مي نویسد:
((بزرگان ديوبند در مبارزه با ظلم واستعمار، رهبان ليل و فرسان نهار بودند. منهج علماي ديوبند بر اعتدال و ميانه‌روي و دوري از افراط و تفريط قرار دارد. آنان در تزکيه و تصوف، تقليد و اجتهاد و مواضع سياسي، معتدلانه رفتار کرده‌اند؛ چهره تصوف را از خرافات و بدعت‌ها پاک کردند، براي ائمة مجتهدين حرمت خاصي قايل هستند، گرچه در مجموع از امام ابوحنيفه رحمه‌الله تقليد مي‌کنند، اما در بسياري از مسائل فقهي صاحب‌نظرند و قول هر مصنف و محقق را چشم‌بسته و بدون دليل نمي‌پذيرند. همچنين در جامعه، از مسائل اجتماعي و سياسي کناره‌گيري نمي‌کنند و در عين حال مواظب هستند دين را سياسي نكنند؛ به عبارت ديگر آنان سياست را از دين جدا نمي‌دانند، اما معتقدند که سياست بايد ديني شود نه اينکه دين سياسي گردد
روش معتدلانه علماي ديوبند به طور روشن براي دوستداران اسلام در اين شرائط تبيين شود تا جويندگان حق و واقعيت با تاسي به آنان راه حق را ادامه دهند...گفتني است هدف از نشر اين اثر آشنايي با طرز تفکر روش و مسير فکري مجدد بزرگ حضرت مولانا عبدالعزيز و تمامي علماي ديوبند است در واقع تفکر علمي و عملي زاهدان نيز همين است به تعبير ديگر ميتوان گفت اين اثر معرف تفکر و انديشه ديني فرزندان دار العلوم زاهدان است کوتاه سخن اينکه انديشه ديني علماي ديوبند در مسائل اجتهادي عمل کردن به فقه حنفي است))
انديشه ديني و شيوه عملي علماي ديوبند مولوی قاري محمد طيب ترجمه مولوی نجم الدین محمد درکانی صفحه 10
آنچه که در کلام عبدالحمید مهم مي باشد اين است که وی تصريح مي کند تفکر علمي و عملي و انديشه ديني آنها، همان روش و مسلک ديوبند مي باشد که بر اساس فقه حنفي پايه گذاري شده است.
مولوی عبدالرحمن چابهاري:ديوبند الازهر آسيا است
يکي ديگر از بزرگان و علماء اهل سنت که در معرفي ديوبند قلم زده است مولوی عبدالرحمن چابهاري مي باشد که در مورد دارالعلوم ديوبند چنين مي نویسد:
((شيوه ديني و ملي اين موسسه مذهبي به تدريج آوازه اي يافت و در رديف بزرگترين مدارس مذهبي عربي آسيا جاي گرفت و دانشجويان از همه کشور هاي اسلامي بدانجا سفر کردندو حتي کساني آن را ازهر آسيا نام نهادند))
اعتدال در مسلک ديوبند مولوی عبدالرحمن چابهاري صفحه34
طبق سخن وی، دردنياي اسلام دو دانشگاه معتبر اسلامي وجود دارد که اين دو دانشگاه افتخار اهل سنت مي باشد و اين دو دانشگاه، الازهر مصر و ديوبند هند مي باشد.
مولوی عبيدالله صاحب جانشين مولوی محمد عمر سربازي:کوچکترين خدشه اي به ديوبند وارد نيست
يکي ديگر از بزرگان اهل سنت مولوی عبيدالله صاحب جانشين مولوی محمد عمر سربازي مي باشد که در بحث جایگاه دارالعلوم چنين گفته است:
((علماي ديوبند همه مسلک در سلک فقهي امام اعظم حضرت ابوحنيفه نعمان بن ثابت بودند و در اين سلک چنان مسلم بودند که کسي نتوانسته کوچک ترين خدشه اي در اين خصوصيت بر شخصيت آنان ثابت کند مدارس علماي ديوبند و تاليفات و شاگردان ايشان همه نماينگر همين وجهه آنان هستند حال اگر کسي بيايد و براي يک سري افعال و عقايد خويش که نه در قرآن کريم و نه در سنت مطهره و نه در متون فقه و فتاواي معتبر اثري از آن ها نيست اين بزرگان دين را وهابي به معناي که در مورد نظر خودش است بگويد،حسابش جداست و دنيا مي داند که بزرگ ترين و کار آمدترين دفاع ها را از سنت رسول الله صلي الله عليه و سلم صلي الله عليه و سلم و فقه حنفي را در برابر غيرمقلدين و وهابيون همين ديوبندي ها کرده اند))
مسائل مهم اعتقادي و فقهي از ديدگاه اهل سنت آخوند حافظ يلمه صفحه8
پس با توجه به اين نکات مطرح شده خواننده گرامي بايد بداند که اگر ما در اين بخش، مطلبي از علماي ديوبند بيان کرديم به اين معنا مي باشد که اين عقيده احناف ايران مي باشد زيرا عقيده آنان همان عقيده علماي مکتب ديوبند است.
مفتی اشرفعلي تهانوي
يکي ديگر از بزرگان اهل سنت مکتب ديوبند و علمای احناف، مولوی اشرف علي تهانوي مي باشد.
اشرفعلي تهانوي در سال ۱۲۸۰هجري قمري در روستاي تهانه بهون در شمال هند به دنیا آمد.
سلسله نسب پدري تهانوي، به عمر خلیفه دوم اهل سنت می رسد.
تهانوي شاگردی علمایی نظیر شيخ محمد يعقوب بن الشيخ مملوک علي نانوتوي، که يکي از بزرگترين اساتيد مشهور اهل سنت هند و رئيس تدريس دانشگاه دهلي بود در زمينه حديث و تفسير انجام داد. از اساتيد ديگر وی ميتوان به شيخ محدث محمودحسن ديوبندي، که نزد اهل سنت معروف به شيخ الهند می باشد و وی را فرمانده نهضت علمي و سياسي در شبه قاره هند دانسته و مدعی اند که همواره عليه انگليس مبارزه ميکرد، اشاره داشت.
وی، سرانجام به علت بيماري، در سال ۱۳۶۳هـ.ق فوت کرد.
اشرف علي تهانوي عالمي سنی مذهب، که معتقد به فيوضات قبور مي باشد و به همين دليل روايت دستور عائشه در بحث رفع خشک سالي را به عنوان يک کرامت در کتابي تحت همين عنوان بيان کرده است.
وی مدعي نشده است که روايت نزد اهل سنت ضعيف و و باطل و اين عقيده اي شرک آلود و خرافي است بلکه اين روايت را به عنوان کرامت و فضيلتي براي عائشه ذکر ميکند و مدعی است که وی داراي چنين فراستي بوده است که با اين راه حل مشکل قحطي مدينه را حل کرده است.
((کرامات بي بي عائشه صديقه رضي الله عنها
1-از حضرت ابوالجواز روايت است که يکبار در مدينه منوره قحط سالي شديدي شد و قحطي زدگان نزد بي بي عايشه صديقه رضي الله عنها رفته و عرض کردند که به خاطر قحطي خيلي پريشان حال هستيم و شما فکري کنيد، بي بي عايشه طاهره رضي الله عنها به آنها فرمود که شما به مرقد مطهر آنحضرت به دقت نگاه کنيد و موازي گنبد خضرا به سوي آسمان اينطرف و آن طرف سوراخي بگذاريد در سقف طوري که در بين آنها حائلي نباشد و اصحاب کرام همان کار را اجرا کردند و آنقدر باران باريد که گياهان زيادي روي زمين روئيد و سبز شد و شتران آنقدر چاق شدند که در اثر چربي مي افتادند. اين روايت را دارمي (رح) هم بيان نموده است . (مشکوةشريف ص ۵۴۵ ج ۲))
کرامات صحابه و اهل بیت اشرفعلی تهانوی صفحه 32
