جائگاه دارالعلوم ديوبند
دارالعلوم ديوبند، مدرسه‌اي است كه در ميان تمامي مدارس ديني، از اهمیت زیادی برخوردار است. و اعتبار زیادی نزد اهل سنت دارد.
از بزرگان این دارالعلوم میتوان به افرادی همچون شيخ الهند محمود الحسن ديوبندي، مفتي كفايت الله دهلوي، حسين احمد مدني، و حكيم الامت اشرف‌علي تهانوي و مولوی الياس كاندهلوي، انورشاه كشميري، سيد سليمان ندوي. اشاره داشت که در علوم و فنون مختلفی من جمله تفسیر و عرفان و خطابه، جزو بزرگان مکتب اهل سنت می باشند.
در مورد جائگاه اين مدرسه هم میتوان گفت که تمام بزرگان احناف و علماء اهل سنت در ايران، بزرگ شده فرهنگ ديوبند مي باشند.
جائگاه ديوبند و علماي آن از نظر مولوی عبدالحميد:
مولوی عبدالحميد در تقريظ به کتاب انديشه و شيوه عملي علماي ديوبند در مورد جائگاه مکتب ديوبند چنين مي نویسد:
((بزرگان ديوبند در مبارزه با ظلم واستعمار، رهبان ليل و فرسان نهار بودند. منهج علماي ديوبند بر اعتدال و ميانه‌روي و دوري از افراط و تفريط قرار دارد. آنان در تزکيه و تصوف، تقليد و اجتهاد و مواضع سياسي، معتدلانه رفتار کرده‌اند؛ چهره تصوف را از خرافات و بدعت‌ها پاک کردند، براي ائمة مجتهدين حرمت خاصي قايل هستند، گرچه در مجموع از امام ابوحنيفه رحمه‌الله تقليد ميکنند، اما در بسياري از مسائل فقهي صاحب‌نظرند و قول هر مصنف و محقق را چشم‌بسته و بدون دليل نمي‌پذيرند. همچنين در جامعه، از مسائل اجتماعي و سياسي کناره‌گيري نمي‌کنند و در عين حال مواظب هستند دين را سياسي نكنند؛ به عبارت ديگر آنان سياست را از دين جدا نمي‌دانند، اما معتقدند که سياست بايد ديني شود نه اينکه دين سياسي گردد
روش معتدلانه علماي ديوبند به طور روشن براي دوستداران اسلام در اين شرائط تبيين شود تا جويندگان حق و واقعيت با تاسي به آنان راه حق را ادامه دهند...گفتني است هدف از نشر اين اثر آشنايي با طرز تفکر روش و مسير فکري مجدد بزرگ حضرت مولانا عبدالعزيز و تمامي علماي ديوبند است در واقع تفکر علمي و عملي زاهدان نيز همين است به تعبير ديگر ميتوان گفت اين اثر معرف تفکر و انديشه ديني فرزندان دار العلوم زاهدان است کوتاه سخن اينکه انديشه ديني علماي ديوبند در مسائل اجتهادي عمل کردن به فقه حنفي است))
انديشه ديني و شيوه عملي علماي ديوبند مولوی قاري محمد طيب ترجمه مولوی نجم الدین محمد درکانی صفحه 10
آنچه که در کلام عبدالحمید مهم مي باشد اين است که وی تصريح مي کند تفکر علمي و عملي و انديشه ديني آنها، همان روش و مسلک ديوبند مي باشد که بر اساس فقه حنفي پايه گذاري شده است.
مولوی عبدالرحمن چابهاري:ديوبند الازهر آسيا است
يکي ديگر از بزرگان و علماء اهل سنت که در معرفي ديوبند قلم زده است مولوی عبدالرحمن چابهاري مي باشد که در مورد دارالعلوم ديوبند چنين مي نویسد:
((شيوه ديني و ملي اين موسسه مذهبي به تدريج آوازه اي يافت و در رديف بزرگترين مدارس مذهبي عربي آسيا جاي گرفت و دانشجويان از همه کشور هاي اسلامي بدانجا سفر کردندو حتي کساني آن را ازهر آسيا نام نهادند))
اعتدال در مسلک ديوبند مولوی عبدالرحمن چابهاري صفحه34
طبق سخن وی، دردنياي اسلام دو دانشگاه معتبر اسلامي وجود دارد که اين دو دانشگاه افتخار اهل سنت مي باشد و اين دو دانشگاه، الازهر مصر و ديوبند هند مي باشد.
مولوی عبيدالله صاحب جانشين مولوی محمد عمر سربازي:کوچکترين خدشه اي به ديوبند وارد نيست
يکي ديگر از بزرگان اهل سنت مولوی عبيدالله صاحب جانشين مولوی محمد عمر سربازي مي باشد که در بحث جایگاه دارالعلوم چنين گفته است:
((علماي ديوبند همه مسلک در سلک فقهي امام اعظم حضرت ابوحنيفه نعمان بن ثابت بودند و در اين سلک چنان مسلم بودند که کسي نتوانسته کوچک ترين خدشه اي در اين خصوصيت بر شخصيت آنان ثابت کند مدارس علماي ديوبند و تاليفات و شاگردان ايشان همه نماينگر همين وجهه آنان هستند حال اگر کسي بيايد و براي يک سري افعال و عقايد خويش که نه در قرآن کريم و نه در سنت مطهره و نه در متون فقه و فتاواي معتبر اثري از آن ها نيست اين بزرگان دين را وهابي به معناي که در مورد نظر خودش است بگويد،حسابش جداست و دنيا مي داند که بزرگ ترين و کار آمدترين دفاع ها را از سنت رسول الله صلي الله عليه و سلم صلي الله عليه و سلم و فقه حنفي را در برابر غيرمقلدين و وهابيون همين ديوبندي ها کرده اند))
مسائل مهم اعتقادي و فقهي از ديدگاه اهل سنت آخوند حافظ يلمه صفحه8
پس با توجه به اين نکات مطرح شده خواننده گرامي بايد بداند که اگر ما در اين بخش، مطلبي از علماي ديوبند بيان کرديم به اين معنا مي باشد که اين عقيده احناف ايران مي باشد زيرا عقيده آنان همان عقيده علماي مکتب ديوبند است.
شاه ابوالحسن زيد فاروقي مجددي نقشبندي دهلوي
يکي ديگر از علماي اهل سنت مکتب ديوبند شاه ابوالحسن زيد فاروقي مجددي نقشبندي دهلوي از علماي دهلي مي باشد، شاه ابوالحسن زيد فاروقي مجددي از علماي هست که تاليفات زيادي را نوشته است و اکثر تاليفات وی هم در بيان مسائل عرفاني و سير و سلوک ومعرفي و مقامات علماي ديوبند است که از جمله اين تاليفات مي توان به مدارج الخير و مناهج اسير، سوانح حيات ابوالخير معروف به مقامات اخيار اشاره کرد.
يکي از تاليفات ايشان کتاب سوانح حيات ابوالخير معروف مقامات اخيار است که در بررسي احوال و حالات شيخ احمد فاروقي و فرزندان و نسل وی است، در اين کتاب مطالب زيادي در اين بحث به عنوان سيره و اعتقاد احمد سرهندی و سلسله او که از علما و بزرگان اهل سنت بوده اند بيان شده است.
توسل به قبور اولياء و طلب فرزند
يکي از مطالبي که در اين کتاب آمده است درخواست فرزندان و نوادگان احمد سرهندی که از بزرگان علماي اهل سنت عصر خويش بودند و طلب فرزند کردن در کنار قبور بزرگان و گرفتن فيض در کنار قبور اولياء مي باشد، چنانچه وی اين جريان را اينگونه نقل مي کند:
((حضرت شاه محمد عمر
اسم گرامي ايشان محمد عمر کنيت ابوالسعادات فرزند ثالث شاه احمد سعيد...
دعا در اماکن مقدسه
حضرت ايشان در سنه1266 سفر اجمير شريف کردند تا آنجا دعا کنند و پروردگار به برکت آن بقعه مبارکه دعاي ايشان را قبول کند و فرزند عنايت کند...و امام نووي در شرح گفته في حديث عتبان هذافوائدکثيره منها انه يستجب لمن قال سافعل کذا ان يقول ان شاءالله للاية والحديث و منها التبرک بالصالحين و اثارهم و الصلاة في المواضع التي صلوا بها و التبرک منهم و حضرت شاه عبدالعزيز محدث دهلوي در تفسير سوره بقره در بيان آيت وادخلو الباب سجدا نوشته از اين آيت چند فائده مستنبط مي شود و نوشته بعضي مواضع متبرکه که مورد نعمت و رحمت الهي گشته اند يا بعضي خاندانهاي قديم اهل صلاح و تقوي خاصيتي پيدا ميکنند که در اين ها احداث توبه نمودن و طاعت بجا آوردن موجب سرعت قبول و ثمرات نيک مي باشد حافظ اشفاق الهي ميرسهي را فرزند نبود روزي نزد مزارت شريفه مصروف دعا بود که در اين اثنا سيدي الولد از حرم سرا بر آمدند و اشفاث الهي را ديده فرمودند اشفاق چرا به اجمير شريف نميروي که آنجا دعا نميکني قبله گاه ما به اجمير شريف رفتند و دعا کردند و حق تعالي به ايشان پسر داد و اين گفته فرمودند ببين مرا که پيش روي تو ايستادم بعد از استماع اين قول حافظ اشفاق الهي به اجمير شريف رفت و پروردگار ايشان را چهار پسر عنايت کرد))
سوانح حیات ابوالخیر معروف مقامات اخیار در احوال مخدوم جهان شاه ابوالخیر عبدالله محی الدین فاروقی نقشبندی دهلوی مولف شاه ابوالحسن زید فاروقی مجددی نقشبندی دهلوی صفحه95
در ادامه همين کتاب مطلب ديگري آمده است:....
((چراغ نبوي سيدي مرشدي و وسيلتي الي الله حضرت شاه ابوالخير عبدالله محي الدين خير فاروقي مجددي دهلوي
حضرت ايشان در ماه رجب سالي سنه 1303 به مدينه تشريف بردند و شش ماه آنجا
قيام فرموده اند ... در مدينه منوره به الطاف و عنايات نبويه مشرف شدند و ايشان را از بارگاه نبوت اشاراتي شد که به هندوستان سفر بايد کرد
بر مزار ابن عباس:
حضرت ايشان را ايام گرما به طائف تشريف بروند و آنجا روز جمعه بر مزار حضرت عبدالله بن عباس رضي الله عنهما حاضر شدند چون از فيوضات و برکات صاحب مزار مستفيد شدند صاحب مزار رضي الله عنه به حضرت ايشان ارشاد کرد امروز امامت نماز جمعه شما بکنيد حضرت ايشان مي فرمودند ما حيران مانديم که حضرت چنين ارشاد مي فرمايند و اين مسجد شريف امام دارد اندرين اثنا خبر آمد که امام عليل است و موذن نزد من آمد و استدعاي امامت کرد و من امامت کردم))
سوانح حیات ابوالخیر معروف مقامات اخیار در احوال مخدوم جهان شاه ابوالخیر عبدالله محی الدین فاروقی نقشبندی دهلوی مولف شاه ابوالحسن زید فاروقی مجددی نقشبندی دهلوی صفحه 150
